- teksten uit het programmaboekje
incl.
toelichting bij de
cantate van Ceuleers (zie hieronder)
- teksten
uitgesproken tijden het concert (ander document)
- welkomstwoord door de
voorzitter van de A.R.K.
- toelichting op het
programma
Johann
Sebastian Bach: composiet concerto:
- uit
cantate ‘Wir müssen durch viel Trübsal’, BWV146: Sinfonia
2 hobo’s, oboe
da caccia, fagot, strijkers, klavecimbel (bc), orgelsolo
- uit triosonate
nr. 3, BWV527: Adagio e dolce
viool, oboe da
caccia, cello en bc (orgel)
- uit cantate
‘Ich habe meine Zuversicht’, BWV188: Sinfonia [reconstructie naar
BWV1052]
2 hobo’s, oboe
da caccia, fagot, strijkers, klavecimbel (bc), orgelsolo
- 40 jaar oecumene
Willem Ceuleers: Prelude
en fuga in e,
opus 579 (2003) voor orgel
- Inleiding op de cantate
Willem Ceuleers: Cantate
‘Lof zij de Heer, ons hoogste goed’,
opus 773 (2012)
orkest: 3 trompetten,
pauken, 3 blokfluiten, 3 traversi, 2 hobo’s, oboe da caccia, fagot,
strijkers, 2 tromboni (colla parte met koor), klavecimbel, orgel
soli: sopraan,
alt, bas
koor: sopranen,
mezzosopranen, alten, baritons, bassen
- dankwoord en
uitnodiging receptie
Toelichting op de cantate:
Lof zij de Heer, ons hoogste goed
tekst: Johann
Jakob Schütz (Christliches Gedenkbüchlein zur Beförderung eines
anfangenden neuen Lebens, 1675), vertaling: Ad den Besten/Dick
Wursten
muziek: Willem
Ceuleers (1962)
De Antwerpse Raad van
Kerken vroeg Willem Ceuleers om een feestelijke cantate te componeren
ter gelegenheid van haar 40ste verjaardag. De componist koos
een danklied uit de Lutherse traditie: ‘Sei Lob und Ehr dem höchsten
Gut’. Het oorspronkelijke lied heeft negen strofen, alle negen eindigend
op ‘Geeft onze God de ere!’. In het Protestantse Liedboek (1973) stond
een ingekorte vertaling van dit lied van de hand van Ad den Besten (gez.
431). Voor de cantate gebruikte de componist een naar de Duitse tekst
herziene en aangevulde vertaling. Hij wilde namelijk 9 coupletten hebben
(zie onder) en de synopsis met het Duitse origineel behouden. Het lied
ademt van begin tot einde de ‘tale Kanaäns’ en klinkt als een
christelijke psalm. De melodie (enkel hoorbaar in de zetting van couplet
5) is van de hand van Johann Crüger, die zich liet inspireren door de
melodieën van het Geneefse Psalter (vgl. ps. 118). Kortom: een echt
oecumenisch lied met als verbindend refrein: ‘Geeft onze God de ere’: soli
Deo gloria.
In de cantate zijn de
negen coupletten (en dus 9x het refrein) symmetrisch gegroepeerd rond
het middelste deel (couplet 5). De koraalmelodie wordt hier door de
sopranen in lange noten voorgedragen. Het getal 9 (of 3x3, of 3+6) zorgt
vervolgens voor de nodige structurerende elementen (hoorbare en
onhoorbare). Zo is het is in orkest in 6 groepen van 3 onderverdeeld: 3
trompetten, 3 hobo’s, 3 traverso’s, 3 blokfluiten, 3 strijkpartijen en
basso continuo. Er zijn 3 koren, 3 recitatieven, 3 aria’s, 3 vocale
solisten…. En vult u maar aan: trio’s, drieklanken, maat van 3, etc. Dit
leidt tot een zeer afwisselend geheel, waarbij de symmetrie in de opbouw
voor het verband zorgt, zodat aan het eind de cirkel wordt rondgemaakt
als voor de 9de keer het refrein weerklinkt.
-
Koor: tutti
Lof zij de Heer, ons
hoogste goed,
de Vader van al ’t
goede,
de God die louter wond’ren
doet.
Wij leven in zijn hoede,
die ons gemoed met troost
vervult,
de God die alle smarten
stilt.
Geeft onze God de ere!
-
Recitatief: secco,
sopraan, basso continuo
De hemelmachten danken U,
o heerser aller tronen,
al wat op aard’, in lucht
of zee
uw schaduw mag bewonen,
het prijst uw grote
Scheppersmacht,
die ’t al zo goed heeft
uitgedacht.
[arioso:] Geeft onze
God de ere!
-
Aria: sopraan, 2
traversi, vioolsolo, basso continuo
Wat onze God geschapen
heeft,
dat wil Hij ook bewaren;
daarover zal Hij t’allen
tijd.
met zijn genade heersen.
De Heer regeert en het is
goed
waar Hij zijn mensen wonen
doet.
Geeft onze God de ere!
-
Recitatief: accompagnato, alt, strijkers, basso continuo
Ik riep de Heer aan in
mijn nood:
‘O God, hoor naar mijn
klagen!’
Toen redde Hij mij van de
dood
en liet zijn troost mij
dragen.
Daarom, o Here, dank ik U,
-
o dankt Hem met mij, dankt
Hem nu!
[arioso:] Geeft onze
God de ere!
-
Koraal: tutti (met
instrumentale ritornelli)
De Heer zal zich in
eeuwigheid
niet van zijn volk
vervreemden.
Hij blijft hun steun en
toeverlaat,
hun zegen, heil en vrede;
met moederhanden wijst hij
aan
de zijnen welke weg te
gaan.
Geeft onze God de ere!
-
Aria: alt, 3
blokfluiten, basso continuo
Wie alle troost ontberen
moet
en wie geen mens kan
helpen,
houdt moed, - God komt met
overvloed
van heil u overstelpen.
Met vaderogen volgt Hij
hen
die nergens rusten dan bij
Hem.
Geeft onze God de ere!
-
Recitatief:
accompagnato, bas, blokfluit, traverso, hobo, fagot, strijkers,
basso continuo
Ik wil U, Heer, mijn leven
lang
van ganser harte prijzen;
Ik zal alom
met lofgezang
mijn dank aan U bewijzen.
Mijn hart, verheug u in de
Heer,
Mijn ziel en lijf,
verblijdt u zeer!
[arioso:]
Geeft onze God de ere!
-
Trio in dialoog: bas /
sopraan+alt, 2 hobo’s, oboe da caccia, fagot, strijkers, basso
continuo
[B] Gij allen die van
Christus zijt,
[S+A] geeft onze God de
ere!
[B] Gij allen die Gods
macht belijdt,
[S+A] geeft onze God de
ere!
[B] Roept wie zich god
waant toe ten spot:
De Heer is God, de Heer is
God!
[a 3] Geeft onze God de
ere!
-
Koor: tutti
Komt, nadert voor zijn
aangezicht
met juichen en met
springen;
los in waartoe g’u hebt
verplicht
en laat ons vrolijk
zingen:
Wat God doet dat is
welgedaan
en zal ten einde toe
bestaan:
Geeft onze God de ere!
Het Antwerps Collegium
Musicum (A.C.M.)
Dit muziekensemble werd in
2000 opgericht en groepeert instrumentalisten en zangers die
geïnteresseerd en gespecialiseerd zijn in de beoefening van oude(re)
muziek, m.n uit de periode van de Renaissance en Barok. Niet een
puristische opvatting omtrent een authentieke uitvoering is hun
uitgangspunt, maar het verlangen om samen ‘goede’ muziek te maken en uit
te voeren, liefst in een zo optimaal mogelijke context. De figuur van
Willem Ceuleers (veelzijdig muzikant) speelt in deze groep een
belangrijke rol. Hij zet de muzikale koers uit en bewaakt de kwaliteit.
Het Antwerps Collegium Musicum is gespecialiseerd in “concerten+”,
concerten waar de muziek geplaatst en geduid wordt. Voor religieuze
muziek betekent dit dat men streeft naar meditatieve concerten, waar
iets van de oorspronkelijke bedoeling en/of liturgische setting van de
muziek tot z’n recht kan komen. Opnieuw is het niet de bedoeling om
letterlijke historische reconstructies te maken. Dat is onmogelijk en
voer voor religieuze archeologen. Als iets van de ‘geest’ van de
oorspronkelijke muziek kan worden ‘gered’ door ze in het heden op te
roepen, is de doelstelling al meer dan bereikt. Voor de invulling van
deze concerten staan Willem Ceuleers en Dick Wursten gezamenlijk in.
www.a-c-m.be
Het Antwerpse Collegium
Musicum (A.C.M.) bestaat deze keer uit:
3 trompetten:
Marc Van Wolvelaer, Pim Snyers, Pieter Snyers
snaartrom:
Gregory Delbrouck
2 tromboni: Koen
Becu, Bart Schoukens (colla parte met koor)
3 hobo’s: Aline
Hopchet, Joost Pollet, Robin Steins (caccia)
3 traversi:
Hilde De Bleser, Anne Ooms, Axel De Schrijver
3 blokfluiten:
Veronica Joris, Lisbeth Wolfs, Katelijne Loete
strijkers:
V1: Hermelinde
De Smet, Olga Blansaer, Hans Cammaert
V2: Wilfried
Praet, Mieke Jansen
Vla: Veerle
Roggeman, Paul Verhulst
Vc: Caroline
Courtois, Piet Van Steenbergen, Eddy Moons
Cb: Sus Herbosch
orgel: Marc Van
Driessen (bc), Willem Ceuleers (solo)
klavecimbel:
Jetty Janssen
koor: S:
Daniëlle Van de Vloet, Frieda Vermeulen, Bieke Schiltz
MS: Brenda
Blokland, Floor Coomans, Lut Cox
A: Vera Stessel,
Els Caremans, Katelijne Van Laethem
Bar: Patrick
Mollet, Luk Verlackt, Hans Neels, Steven Hofman
B: Herman
Moelants, Andoni Michelena, Manfred Halsema
soli:
Sopraan: Daniëlle Van de Vloet
Alt: Katelijne
Van Laethem
Bas: Willem
Ceuleers
|