Forza Ninove

 

up | home

 

geschreven n.a.v. Pano (21/2/2019) over het samenlevingsprobleem in de Denderstreek.
Blijkens deze reportage heeft het succes van Forza Ninove alles te maken met het gevoel van verlies dat veel Ninovenaren (e.a.) hebben. En dat gevoel wordt door niemand (h)erkend behalve door dhr. D'Haeseleer. Echter: hij misbruikt dit gevoel voor zijn doeleinden (het is zijn machtsbasis). In de doorbreking van zijn monopolie op de exploitatie van dit gevoel zit m.i. de sleutel tot verandering.

 

De Pano-uitzending over de Denderstreek maakt duidelijk dat achter de stem voor Forza Ninove meer schuilgaat dan alleen maar politieke verrechtsing: menselijke emoties (angst, boosheid) en een gevoel van verlies. Mensen hebben het gevoel dat 'hun wereld er niet meer is'. Of dat nu waar is of niet - en waardoor dat eventueel komt - doet er nu even niet toe: het gevoel is reëel en moet dus de gepaste aandacht krijgen (anders komt er geen communicatie op gang). Dat wil dus zeggen dat het zaak is om op een andere manier te reageren op wat de geportretteerde mensen zeggen dan meestal gebeurt. Niet meteen reageren op wat ze zeggen, maar op wat ze niet kunnen zeggen, maar voelen. De expliciete taal (het racistische discours) is de buitenkant, fungeert als een kanaal om stoom te kunnen afblazen. Taal kan als het emoties betreft ook verhullend werken. Dan openbaart het niet, maar onttrekt de echte problematiek aan het oog, leidt af van waar het werkelijk om gaat. Als je dus op wat deze mensen zeggen direct reageert (= dat discours afwijst, veroordeelt, tegenspreekt, of ook: relativeert), dan schiet je antwoord 'naast de eigenlijke kwestie'  en komt er geen gesprek op gang. Men zal zich enkel miskend, afgewezen voelen. Zo gaat dat bij gevoelens. Emoties zijn net zo hard als feiten: je voelt ze fysiek. Het leek bij sommige geïnterviewden wel alsof ze in een rouwproces halverwege waren blijven steken.

Dus: Onder de emotioneel geladen racistische oprispingen - dat is mijn stelling - klinkt een roep om uit/van dat discours verlost te worden. Ze zitten er zelf ook in vast. Ze kunnen niet verder met hun leven, want het ontbreekt hun aan taal om op een niet destructieve wijze hun gevoelens te uiten. Ze hebben enkel ranzige taal ter beschikking, hen aangeboden door dhr. D’Haeseleer. Die doet al jaren lang alsof hij luistert en antwoord geeft, oplossingen aanreikt. Terwijl hij in werkelijkheid hun gevoel van verlies exploiteert door het te framen binnen een racistisch wij-zij verhaal. Op deze framing van de samenlevingsproblematiek is zijn macht gebaseerd. En door dit jaren lang vol te houden (terwijl anderen blijkbaar niet slaagden om contact te leggen) bezit hij nu het monopolie op de exploitatie van de gevoelens van onbehagen bij een groot deel van de bevolking. Dat is een zorgelijke vaststelling.

Hoe dan wel? Welnu, een basiswet in de psychologie is dat iemand die met negatieve gevoelens kampt eerst de ruimte moet krijgen om die gevoelens te uiten, hoe krom of fout die persoon dat ook doet. Dat creëert vertrouwen en schept ruimte voor een veranderingsproces. Dan kunnen mensen ontdekken dat ze die gevoelens en emoties ook anders kunnen ‘framen’, positiever, constructiever. Een succesvolle therapie is vaak niets anders dan je een andere blik eigen maken op je gevoelens of leefsituatie, dezelfde standen van zaken anders leren bezien èn beleven.

Politici (en journalisten) hebben m.i. nood aan een basale communicatie-training die hen leert om niet enkel te reageren op 'expliciete taal', maar ook te luisteren naar wat er aan 'ongezegd' en 'onzegbaars' achter/onder zit. In dit geval betekent dat, dat ze de burgers van Ninove c.s. eerst het gevoel moeten geven dat ze niet afgewezen worden als mens, terwijl je hen tegelijk helpt om de ‘verkeerde framing’ open te breken. Het klinkt soft – ik weet het – maar zo laat je ze dichter bij de echte pijn komen. Ik zie hier verwantschap met rouwverwerking (‘how to cope with loss’), ook een complex mentaal proces. Ingevlochten in deze benadering moeten we dus ook taal aanbieden om die negatieve gevoelens en emoties op een andere wijze te ‘framen’. Als dat lukt, help je niet alleen hen verder, maar doorbreek je ook het monopolie dat dhr. D’Haeseleer op dit moment op de exploitatie van die gevoelens heeft, en zal zijn machtsbasis snel afbrokkelen.

 

Dick Wursten

 

Eén van de leerrijke passages: een welgestelde Congelese vrouw legt uit waarom ze geen Nederlands spreekt. Deze scène verdient ook een aandachtige analyse en dito duiding (verbaal en non-verbaal). Misschien later eens.