In dulci jubilo
Kerstlied, tekst en vertaling

up || home

 Een 'macaronisch' lied: In dulci jubilo met diverse vertalingen.

In dulci jubilo is een traditioneel kerstliedje met een macaronische tekst, d.w.z. een mengeling van Latijn en volkstaal (i.c. Duits). De tekst wordt toegeschreven aan een Duitse mysticus: Heinrich Seuse circa 1328. De overlevering zegt dat Seuse in een visioen engelen hoorde zingen die hem opriepen om met hen mee te zingen en te dansen in aanbidding voor het Christuskind. Dit lied is hiervan dan de neerslag. Als je het zingt, moet je dus niet zingen met je verstand, maar met je gevoel. Je hebt immers zopas een glimp opgevangen van Gods liefde voor de mensen. Dat kan prima in het de Middelnederlandse versie (zie onder - waaraan overigens een maria-vers is toegevoegd). De Hernhutterse versie is mij wat te zwaar op de hand. De letterlijke vertaling van de Latijnse zinnen vindt u onder de tabel. Daar ook een link naar een vierstemmige zetting met melodie in de tenor (1544). Bij het zingen moet u er bij de 3de en 5de regel op letten of er een opmaat is of niet. Maar dat wijst zich vanzelf (gewoon proberen).

versie ca. 1440

In dulci jubilo,

Nun singet und seid froh!

Alle unsre Wonne

Liegt in praesepio

Sie leuchtet wie die Sonne

Matris in gremio

|: Alpha es et O. :|

 

O Jesu parvule,

Nach Dir ist mir so weh.

Tröst mir mein Gemüte,

O puer optime,

Durch all Deine Güte,

O princeps gloriae.

|: Trahe me post te. :|

 

O Patris charitas!

O Nati lenitas!

Wir wären all verloren,

Per nostra crimina,

So hat er uns erworben

Coelorum gaudia.

|: Quanta gratia! :|

 

Ubi sunt gaudia?

Nirgend mehr denn da,

Wo die Engel singen

Nova cantica,

Und die Harfen klingen

In regis curia.

|: Eia, wär'n wir da! :|

 

[later toegevoegd]
Mater et filia

Ist Jungfrau Maria.

Wir waren gar verdorben

Per nostra crimina,

Nun hat sie uns erworben

Coelorum gaudia.

|: Quanta gracia! :|

 

Middel-Nederlands

In dulci jubilo,

singhet ende weset vro

Al onse herten wonne,

leit in presepio

Dat lichtet als die sonne,

in matris gremio

Alpha es et o.

 

O Jesu parvule,

nae di is mir so wee

Nu troost al mijn ghemoede,

tu puer inclyte

Dat staat in dijnre hoede,

tu puer optime

Trahe me post te.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ubi sunt gaudia,

nerghent anders waer

Dan daer die eng'len singhen,

nova tripudia

Daer hoort men snaren clinghen,

in regis curia

Eia qualia. 

 

 

Maria nostra opes,

help ons jonkvrouwe des

Vergevet onze zonde

nog meer dan septies

Opdat wij zalig worden

in U progenies

Vitam nobis des.

 

NL Hernhutters lieboek (?)

Komt, zingt nu allen blij,

juicht op het feestgetij.

Onze vreugdebronne

ligt in de kribbe bloot

en straalt toch als de zonne

vanaf Maria's schoot.

|: Hij, 't begin en 't end, :|

 

Zoon Gods, voor wie ik kniel,

naar U verlangt mijn ziel.

Schenk mijn hart uw vrede,

o Kind, zo teer en rein,

en hoor naar onze bede,

laat mij uw eigen zijn.

Trek mijn hart tot U.

 

God heeft met ons geduld,

de Zoon delgt onze schuld.

Ons, geheel verdorven

door zonde en ijdle waan,

voor ons heeft Hij verworven

de hemel in te gaan.

Och, was ik reeds daar

 

Waar is de plaats der vreugd,

die zo ons hart verheugt?

Daar waar de englenkoren

met alle heilgen saam

hun lofgezang doen horen

ter eer van Jezus’ naam.

Och, was ik reeds daar.

 

 

Vertaling van de Latijnse zinnen:

  1. in dulci jubilo = om het zoete heil juich ik  | in praesepio = in de kribbe | Matris in gremio alpha es et O = in de moederschoot (of: op schoot?) ben jij de alfa en de omega (begin en eind).

  2. O jesu parvule = klein Jezuken  | O puer optime (inclyte) = opperbeste zoon | O princeps gloriae, trahe me post me = O vorst der glorie, laat me met u meegaan ( uit Hooglied)

  3. O patris caritas = liefde van de Vader | O nati lenitas = mildheid van de Zoon (de geborene) | per nostra crimina = om onze zonden | nova tripudia = nieuwe dansen | Coelorum gaudia = hemelvreugde | quanta gratia = wat een genade!

  4. ubi sunt gaudia = waar is de vreugde | Nova cantica = nieuwe liederen | in regis curia = in het koninklijk hof | eia qualia = ach hoe mooi, hoe schoon !

PDF bestand met 4-stemmige zetting: https://www1.cpdl.org/wiki/images/2/2c/Anonymous - In dulci jubilo.pdf

Zopas ontdekt 2022: deze versie van Ad den Besten was in de jaren 1970 in de running voor opname in het liedboek (1973), maar heeft het niet gehaald (gepubliceerd in Een plaats ontzegd, p. 60). Kan slechter.

in dulci jubilo - Nederlands

Voor achtergrond bij andere kerstliedjes (Nu syt wellekome, Stille nacht, Midden in de winternacht, De herdertjes lagen bij nachte, Er is een roos ontloken) klik hier; of hier als u eens wat anders wilt.

Tot slot de Engelse versie: