Die met tranen zaaien, zullen met gejuich maaien…
Preek over Psalm 126
(22 november 2020 - Brabantse
Olijfberg -- Gedachteniszondag)
[Ook te bekijken in de viering zelf op
youtube]
Het is een bijzondere zondag vandaag…De laatste zondag van het kerkelijk
jaar. Eeuwigheidszondag. Of in de katholieke traditie: de zondag van
Christus koning… Dat belooft ! En tegelijk is het - in onze traditie -
gedachteniszondag… waarbij wij denken aan degenen die we ‘op weg naar
Gods toekomst’ hebben moeten afstaan aan de dood. Daar zit nogal wat
spanning op. En zoals wel vaker als gevoelens met elkaar strijden… kun je in
de bijbel het best terecht in het Psalmboek. Ik heb er eentje uitgekozen.
Psalm 126 en uit die psalm één vers: vers 5
Die met tranen zaaien, zullen met gejuich maaien…
De man die deze regels geschreven heeft, zo’n 2.500
jaar geleden, is iemand die veel heeft meegemaakt in z’n leven. Hij is een
kind van de ballingschap, 1ste, 2de, misschien wel 3de
generatie. Van de thuislozen…
Het
was gedaan met de muziek, want het was gedaan met het leven. /span>
How shall we sing the lord’s song, in a strange land ?
En toen gebeurde het toch nog.... het onmogelijke,
het onverwachte.
Er kwam een andere vorst aan de macht, eentje die
niet perse wilde bewijzen dat hij groot was door anderen klein te houden.
Met een royaal gebaar liet hij de volkeren die in het verleden geknecht
waren vrij… Hij gaf ze de
keuze. Ze mochten zelf bepalen waar ze hun toekomst zagen…
Velen – veruit de meesten – bleven… Die hadden zich
na twee drie generaties gesetteld in het land van aankomst. Ze voelden zich
er voldoende thuis om voor zichzelf en hun kinderen een toekomst te zien. Ze
hadden gaandeweg ook de lier weer uit de wilgen gehaald, en zongen weer hun
liederen: Joodse liederen, in het Hebreeuws, maar steeds meer met een
babylonische tongval.
Leven in de diaspora, het kan, maar het is niet makkelijk. o:p>
AAltijd is er heimwee in de ziel... naar Sion.
Een kleine groep ballingen greep echter de kans en keerde terug. o:p>
ZZij zagen het als het ingrijpen van de Heer zelf.
Ze mochten terug naar huis...
naar huis ! naar Sion !
Nog schiet het gemoed van de dichter van psalm 126
vol als hij aan dat moment terugdenkt... span style="mso-spacerun: yes"> Hoe
men danste, juichte, lachte en huilde tegelijk.
Hoe men zich verzamelde en de terugreis aanving.
Een memorabel moment was, net zo krachtig als ooit
de Exodus uit Egypte.
Toen de Heer een keer
bracht in ons lot,
toen was het alsof ‘wij droomden’.
Toen werd onze mond
vervuld met lachen,
onze tong met gejuich.
Toen zei men onder de
volken:
De Heer heeft grote
dingen bij hen gedaan!
De Heer heeft grote
dingen bij ons gedaan, wij waren verheugd….
En nu, nu is hij thuis, in Sion… Jeruzalem.
De stad is herbouwd, de tempel weer in eer hersteld.
Een geweldig feest was het geweest, toen het volk onder leiding van Ezra het
verbond plechtig had hernieuwd. Ze hadden trouw gezworen aan God, en aan de
thora…
De Heer heeft grote
dingen bij ons gedaan, wij waren verheugd….
Maar als hij terugkeert naar huis, gebeurt er iets
vreemds met de dichter.
Terwijl z’n hoofd nog vol is van het feestgedruis,
valt er een een diepe droefheid over hem. Z’n gemoed schiet vol.
Hij kan er niets aan doen, hij moet wenen…
Eerst snapt hij niet hoe dat komt. Nu is alles toch
goed…
Maar langzaam wordt het hem duidelijk.
Het zijn de mensen van weleer, die op bezoek kwamen.
De herinneringen…
Hij ziet voor zich het gezicht van zijn moeder,
grootvader, zijn tantes en ooms.
Hij herinnert zich de verhalen, die in de familie de
ronde deden over de tijd dat Jeruzalem werd verwoest, Over de verwoestingen
die hadden plaatsgevonden, over het harde leven, als slaven onder
Nebukadnessar. Over vrienden en geliefden die waren verdwenen in nacht en
nevel…
Mensen die het hadden opgegeven…
Ja, De Heer heeft
grote dingen bij ons gedaan…
Zeker, maar tegen welke
prijs?
Er valt een stilte in de psalm. De dichter weet het
ook niet meer.
Keer weder, o Heer,
roept hij
Maar het helpt niet. Er is een gat geslagen… en hij
krijgt het niet gevuld.
In al z’n rijkdom voelt het leven... leeg aan.
Dor en doods als een woestijn…
Kan er nog water gaan stromen, leven
ontspringen, als er zo’n kaalslag heeft plaatsgevonden?
En dan opeens, is daar een nieuw beeld.
Het dringt zich op aan de dichter...
Hij
ziet het voor zich. Het beeld van wenende zaaier…
Het wordt hem gegeven. Ik denk dat je dat zó moet
zeggen.
Een zaaier ging uit om te zaaien
en
zaaide zo wijd als de wind...
zo
wijd als de winden waaien
waar niemand een spoor van vindt…
Maar wat is dat nu? Ziet hij dat goed:
Vallen er tranen in de akker, terwijl hij zaait?
Terwijl hij hoopvol de toekomst bereid… zaaien is
een vrolijk werk… is een feest…. Weent hij om wat het verleden heeft
afgenomen.
En dan is daar de zin, die ik aan het begin naar
voren haalde: vers 5
Wie met tranen zaaien, zullen met gejuich maaien.
De mensen van weleer. Ze zijn niet vergeten.
De zaaier neemt ze mee als hij met brede gebaren het
zaad van de toekomst zaait… Hij
weent als hij zich te binnen brengt…,
Hun pijn, hun lijden,
hun eenzaamheid, hun roepen in het duister, de verscheurdheid...
Het is present als de nieuwe toekomst wordt
toebereid.
In de tranen van de zaaier.
Ze vallen in de omgeploegde aarde…
als een voorproef van de morgendauw die het zaad zal
doen ontkiemen,
van de milde regen die de oogst nabijbrengt…
Die met tranen zaaien,
zullen met gejuich maaien
Hij gaat al
wenende voort, die het zaaizaad draagt
Hij zal thuiskomen met gejuich
dragende zijn schoven.
Amen.
Psalm 126
Een lied Hamaäloth.
1 Toen de Heer de gevangenen van Sion deed
wederkeren,
waren wij als degenen die dromen.
2 Toen werd onze mond
vervuld met lachen,
onze tong met gejuich.
Toen zei men onder de
volken:
De Heer heeft grote dingen bij hen gedaan!
3 De Heer heeft grote dingen bij ons gedaan, wij
waren verheugd.
4 Here, keer ons lot als beken in het Zuiderland.
5 Wie met tranen zaaien, zullen met gejuich maaien.
6 Hij gaat al wenende voort die het zaaizaad draagt:
hij zal thuiskomen
met gejuich, dragende zijn schoven.