back

TABULA PRAEDESTINATIONIS

Waarschijnlijk begonnen als los schemaatje (voor een college over de predestinatie in Lausanne?) dat circuleerde en opgang maakte in de nadagen van de strijd tussen Calvijn en Bolsec/Castellio over dit onderwerp en dan ook maar gepubliceerd (in Beza, Summa totius Christianismi (1555). Zoals u op de afbeelding hieronder kunt zien is het uitgesneden en achterin het genoemde Latijnse boek gekleefd. Hierboven ziet u de officiĆ«le Latijnse versie uit een latere editie (meer ingevuld en niet helemaal gelijk trouwens). Kenmerkend voor de predestinatieleer is natuurlijk dat u twee lijnen vanuit Gods raadsbesluit ziet vertrekken, die aan het eind weer samenkomen in de Gloria Dei: de lijn der verdoemden en de lijn der verkorenen. Typisch Calvijns motief, dat zeker. Later werd dit schema nog meer ingevuld en uitgewerkt... tot op het ziekelijke af. 

Beza's uitgebreide toelichting (gemaakt op advies van een vriend die vond dat het zo toch wel wat misverstanden zou kunnen oproepen...: verstandige vriend dus) is zeer populair geworden en nog steeds raadpleegbaar op het internet, bijv. hier. Ook in het Nederlands was dit boekje zeer geliefd, vooral met het oog op de strijd die daar in de 17de eeuw over dit onderwerp is losgebrand. De tabel draagt dan vaak de titel De Somma der gantsche Chrsitelike Religie. Zij staat dan voorin... : Een cort begrijp der gantsche Christelicke Religie // In de bygevoeghde Tafel voor oogen ghestelt // daer van dit Boecxken de uytlegginge is: // Met ghetuyghenissen der H. Schrift // bewijsende de oorsaken der Salicheyt der Uitvercoren  // ende der Verdoeminsse der Verworpenen...

 

Originele Tabula praedestinationis - een 'Einzeldruck',
gekleefd achterin Beza's Summa totius Christianismi (1555)