Het protestantisme in 400 woorden
Protestanten zijn christenen
Als in België iemand zegt: ‘ik ben christen’, dan bedoelt hij bijna altijd: ik ben rooms-katholiek. Toch zijn er wereldwijd meer dan een miljard ‘christenen’ die niet rooms-katholiek zijn. En hiervan is ongeveer de helft (dus 500.000.000) ‘protestants’. Je zou kunnen zeggen: het christendom is een heel uitgebreide familie, waartoe ‘rooms-katholieken’, ‘orthodoxen’ en ‘protestanten’ behoren. En zoals dat in de beste families voorkomt, er is wel eens ruzie.
Protestanten erkennen enkel de Bijbel als gezaghebbend
Een heel hevige ruzie was er in de 16e eeuw. Dat begon toen een vrome katholieke monnik, Martin Luther, 95 stellingen publiceerde tegen de ‘aflaat’. Daarin kritiseerde hij het gebruik in de toenmalige Kerk dat je fouten die je gemaakt had ook met geld kon afkopen. Hij vond dat on-bijbels. In het debat dat volgde, kwam er een fundamenteel meningsverschil naar boven: Wie heeft het nu eigenlijk voor het zeggen had in de Kerk. Luther beriep zich op de Bijbel tegen de Kerkleiders. Die accepteerden dat niet en zetten Luther uit de Kerk. Daar kwam zoveel protest tegen dat de Kerk scheurde. Een deel van de (m.n.) Duitse christelijke kerken ging door – zonder de zegen van Rome. Zij noemden zich ‘Evangelisch’ of ‘Protestants’. In de Franstalige wereld volgden later nog een anderen. Die noemden zich meestal ‘hervormde of gereformeerde kerken (in het Frans: Eglise réformée).
Protestanten in België
Deze ‘familieruzie’ liep zo uit de hand dat West-Europa in een diepe crisis geraakte, inclusief een reeks godsdienstoorlogen. In België zegevierden de rooms-katholieken en de protestanten moesten weg. Hun godsdienst werd verboden. Pas nadat Napoleon was verslagen kwam er godsdienstvrijheid, die bij de oprichting van België (1830) ook in de grondwet werd ingeschreven. Aarzelend begonnen de protestanten zich te organiseren. De Verenigde Protestantse Kerk in België (de VPKB) werd opgericht, waarin nu ongeveer 200 lokale geloofsgemeenschappen zijn verenigd. Daarnaast zijn er ook talloze ‘vrije kerken’, waaronder de geloofsgemeenschappen van Afrikaanse oorsprong de laatste jaren een steeds opvallender plaats innemen.
Protestantisme een individueel geloof
De meeste protestanten beleven hun geloof tamelijk individueel en voelen zich prima thuis binnen een lokale geloofsgemeenschap, zonder veel formaliteiten. Meer moet dat voor hen niet zijn. Er wordt over alles nagedacht en veel gepraat, want protestanten nemen niet zomaar voor waar aan wat iemand beweert. Wat bij alle verschil van mening opvalt, is dat ze allemaal voor hun opvattingen verwijzen naar de Bijbel. Logisch, want dat is – sinds Luther – de enige bron van gezag.