home - statements - fundamentalisme

Hoe herken ik een 'sectarische of fundamentalistische beweging' ? 
(Protestants, Islam, seculier...)

checklist, mentale weerbaarheidstraining

Al ruim een eeuw zijn protestanten expert in het ‘detecteren’ van fundamentalisme: we zijn er namelijk de uitvinders van (begin 20ste eeuw ontstaan in afweer tegen de liberale theologie). Ervaringsdeskundigen dus. Maar ja, detecteren is één, bestrijden is een ander paar mouwen. En dat moet, want sectarisme schaadt de mens. Het eerste slachtoffer is de fundamentalist zelf. Hij/zij raakt geïsoleerd. Maar zijn/haar naaste omgeving is ook slachtoffer. De sectarist zelf beleeft dat echter niet zo. Dat maakt de bestrijding ervan ook zo moeilijk: Echte communicatie lukt haast niet. Het enige dat je kunt doen, zo leert de ervaring, is proberen jonge mensen vooraf weerbaar te maken zodat ze tegen de ‘bekoring’ bestand zijn als ze in fundamentalistisch vaarwater terecht komen.

Toen ik nog les gaf gebruikte ik voor deze mentale weerbaarheidstraining naast diverse films en ervaringsverhalen ook een checklist om het sektarisch gehalte van een religieuze groep te bepalen. Ik had die ooit gevonden in een Duitse publicatie: Eltern und Betroffenen – Initiative gegen psychische Abhängigkeit. Ze stamt uit de vorige eeuw, toen men bij sekten vooral aan christelijke en oosterse groepen dacht, maar lijkt me toch ook prima toepasbaar op allerlei islamitische sekten (m.n. in de beschrijving van de ‘ronselpraktijken’). En trouwens ook op ‘niet-religieuze’ groepen die mensen (klanten) paradijzen allerhande voorspiegelen: lichamelijke gezondheid of psychisch welbevinden. Dietisten en therapeuten zijn ook goeroes.

Hoe ging dat met die lijst? Welnu. We legden groepen die we hadden leren kennen (onderzocht) langs die lijst met vragen: Als de groep aan 10 criteria voldeed, dan was die club/vereniging/organisatie een ‘sektarische’ groep en werd het tijd om ‘op je tellen te passen’. Bij 15 treffers was het een sekte. Als je met zo’n groep verbonden was, gold: Wegwezen, rennen voor je leven! Maar waarschijnlijk was het dan al te laat en was je al ‘leeggezogen’ en in de groep opgegaan. Of die cijfers kloppen, weet ik niet, maar de checklist zelf vind ik goed. Ik zou zeggen: doe er uw voordeel mee.

Checklist: hoe herken ik sektarische groepen?

1. Reeds bij het eerste contact met de groep wordt u een volledig nieuw zicht op de wereld geopenbaard (sleutelervaring).

2. Het wereldbeeld van de groep is verbluffend eenvoudig en verklaart werkelijk elk probleem.

3. Bij de groep vindt u alles ‘wat u totnogtoe vruchteloos gezocht hebt’

4. De groep heeft een leider, - meester, - vader, - goeroe - voordenker, - die (alleen) de volle waarheid bezit en wordt geadoreerd, soms als een semi-god.

5. De wereld loopt naar een catastrofe. Alleen de groep weet, hoe men de wereld nog kan redden.

6. De groep is een elite (uitverkoren groep), de rest van de mensheid is ziek - verloren, indien ze niet meedoet - zich laat redden.

7. De groep wijst de gevestigde wetenschap af. Alleen de leer van de groep wordt als ‘ware wetenschap’ aangenomen.

8 . De groep wijst het beroep op rationeel denken af als negatief, satanisch, onverlicht.

9. Kritiek en afwijzing door buitenstaanders is precies het bewijs dat de groep gelijk heeft.

10. De groep noemt zich de ‘ware familie’ of gemeenschap.

11 . De groep wil dat men alle ‘oude’ relaties (familie, werkmilieu, vriendschappen) afbreekt, omdat ze de ontwikkeling van haar leden in de weg staat.

12. De groep sluit zich af voor de rest van de wereld, bijvoorbeeld door kleding- en voedselvoorschriften, door een eigen ‘groepstaal’ en ordening (reglementering) van de intermenselijke relaties.

13. De groep eist een strikt naleven van de regels of een ‘absolute discipline’ (tucht), want dit is de enige weg tot redding.

14. De groep schrijft de seksuele betrekkingen voor, bijvoorbeeld partnerkeuze door de Ieiding - of groepsseksualiteit - of totale onthouding.

15. Men is geen ogenblik van de dag meer alleen - iemand uit de groep is altijd bij u (interne controle).

16. De groep vult al uw tijd met opgaven (taken), bijvoorbeeld: verkoop van boeken, werven van nieuwe leden, cursus volgen, meditatie.

17. Indien u twijfelt, of indien het beloofde succes niet komt, of u wordt niet ‘genezen’, dan bent u zelf de schuld daarvan, omdat u zich niet genoeg hebt ingezet of niet hard genoeg hebt geloofd.

18. Men moet dadelijk - liefst nog vandaag - lid worden van de groep. Er is nauwelijks tijd om rustig na te denken en zich een beeld van de groep te vormen.

19. Men moet niet eerst nadenken - bekijken – onderzoeken. Het gaat om het ‘beleven’. kom bij ons, in ons centrum, in onze club, in onze groep, en maak het zelf mee!