De kerken en het (homo)-huwelijk
19/02/2013
(verschenen in Kerkmozaiek, magazine van de VPKB
themanummer m.h.o. op
een synodevergadering:
downloadbaar)
Dat sommige kerken het
moeilijk hebben met het homohuwelijk, je kon er moeilijk naast kijken de
afgelopen maand. Eerst kwam het Vaticaan met een fijn geformuleerde afwijzing en
daarna sprak een Engelse bisschop zijn diepe bezorgheid uit... Wat is er toch
aan de hand ?
het Vaticaan
Eerst was er het persbericht van het Vaticaan
dat sprak van een nee tegen het homohuwelijk en tegelijk opriep om homo’s
te respecteren en het recht van homoseksuele paren om een
samenlevingscontract te sluiten te erkennen. De aanleiding voor dit
persbericht was de goedkeuring van het homohuwelijk in Frankrijk. De reden voor
de afwijzing van het homohuwelijk die Mgr. Paglia gaf was interessant: het bleek
een kwestie van definitie te zijn. Aangezien in de ‘codex Justinianus’ het
huwelijk wordt gedefinieerd als een ‘vereniging van man en vrouw’, is het
duidelijk dat het homohuwelijk onmogelijk is. Als logische redenering kan dat
tellen, maar waarom een definitie uit het jaar 534 (de tijd dat de pater
familias het huwelijk arrangeerde en de kerk er enkel werd bijgehaald om het
bruidsbed te zegenen > zie afb.) niet zou kunnen worden aangepast aan een
toch wel lichtelijk veranderde maatschappelijke realiteit, is mij niet
duidelijk. Of liever. Dat weet ik wel, maar dat wil Mgr. Paglia natuurlijk
liever niet gezegd hebben.
De Anglicaan (of was het een rk-Engelse bisschop?)
Was de impact van dit persbericht nog maar
half verwerkt, of het volgende viel al in de bus (chapeau voor de jongens
en meisjes van Kerknet; ze hebben hard gewerkt om te zorgen dat dit hoogst
belangrijke item ons niet zou ontgaan). De Engelse bisschoppen uitten hun
diepe teleurstelling dat het parlement in Engeland het huwelijk heeft
‘heromschreven’ en opengesteld voor gelijkgeslachtelijke koppels: Deze
aanpassing, zo meldde de bisschop van Portsmouth, dreigt rampzalige
gevolgen te hebben voor het huwelijk als maatschappelijk erkende instelling en
vooral voor de leefwereld van kinderen. Als klap op de vuurpijl waarschuwde
hij voor Orwelliaanse toestanden in de Britse Samenleving. Hoe een leider
van een instituut dat eeuwenlang op een Orwelliaanse manier de gewone mensen
heeft gemanipuleerd dit verwijt durft uiten, gaat mijn begrip te boven.
Een simpele Protestant zegt hiervan 4 dingen
Omdat vaak gevraagd wordt: Wat vinden de
protestanten daar nou van? leek het ons goed hier toch enige aandacht aan te
geven hoewel wij eigenlijk vinden dat de kerk wel andere katten te geselen
heeft.
1. Eerst iets over de definitie. Het
homohuwelijk bestaat niet, net zomin als er een heterohuwelijk is. In het
burgerlijk wetboek van de meeste landen komt ‘het huwelijk’ voor als de
gestandaardiseerde vorm van een samenlevingscontract tussen twee mensen (soms
staat erbij man en vrouw, soms niet), waarin rechten en plichten van de
echtelieden ten opzichte van elkaar en ten opzichte van eventuele kinderen
worden geregeld. De inhoudelijke invulling volgt de maatschappelijke realiteit.
Dit samenlevingscontract dat vroeger voorbehouden was voor een man en een vrouw
kan nu ook gesloten worden tussen een man en een man, of een vrouw en een vrouw.
2. Dat het Vaticaan het woord ‘huwelijk’ ook
gebruikt voor een sacrament en er dan een heel andere inhoud aangeeft en
heel andere voorwaarden stelt (en een heel ander doel) dat is haar zaak. Maar
waarom zouden mensen die niet onder de jurisdictie van het Vaticaan vallen
verplicht moeten worden om die definitie ook te aanvaarden? Blijkbaar heeft het
Vaticaan zich nog steeds niet neergelegd bij het feit dat ‘kerk’ en ‘staat’
gescheiden zijn en dat het in goede banen leiden (regerende en wetgevende macht)
van de samenleving in een democratisch proces tot stand komt.
3. De oude kerk vond het huwelijk een
privé-zaak, waarbij hoogsten de familie en de overheid (voor de goede orde)
betrokken diende te worden. De ‘gojiem’ trouwden dus op z’n \Grieks/Romeins, de
Jodenchristenen stonden onder de ‘Chuppa’, de Indiase christenen volgden hun
gebruiken en de Galliërs trouwden met de Franse slag. Een zegen afsmeken voor de
gehuwden als ze christenen waren..? Maar natuurlijk, je wenst ze toch alle
goeds: Mazzel tov! Luther keert principieel terug naar deze simpele opvatting.
Hij ontkent dat het huwelijk een sacrament is. En met de regelgeving dienomtrent
dient de kerk zich volgens hem niet te bemoeien. Het huwelijk is ‘een wereldse
zaak’. Natuurlijk wil hij wel wat zeggen over de huwelijksmoraal, maar dat is
wat anders.
4. En mogen homo’s dan trouwen? In de
lijn van Luther verder redenerend kun je zeggen: Als de staat het toestaat
dan mogen alle loyale burgers van de staat dat doen. Punt aan de lijn. Of je het
een goede of een wenselijke zaak vindt, is een andere vraag. Daar wringt het
schoentje in Engeland ook, omdat de staat het burgerlijk huwelijk
grotendeels heeft uitbesteed aan de Kerk. Je kunt in Engeland burgerlijk
huwen door met twee getuigen voor de priester te verschijnen en een bepaalde
formule uit te spreken (en de Joden bij hun rabbi… En snapt u nu de opmerking
van Rowan Williams dat hij vond dat de sjaria toch ook wel een zekere plaats zou
mogen hebben in het Engelse recht?). Zij krijgen nu onherroepelijk de vraag van
homoseksuele koppels om burgerlijk in de kerk te trouwen. Op het
vasteland wordt die vraag zo niet gesteld. Daar luidt de vraag: Wat doet de Kerk
als een koppel een zegen komt vragen over hun reeds gesloten huwelijk?
En dit vindt de V.P.K.B
En de VPKB, wat vindt die ervan? De VPKB
heeft zich tussen 1985 en 2005 meer dan velen lief was over het vraagstuk van
homoseksualiteit gebogen en in de laatste fase dus ook over het ‘homohuwelijk’.
Ik citeer het de passage uit het synodebesluit van 2007: Aanbeveling 6 (over het
huwelijk):’De Protestantse Kerk ziet het huwelijk niet als sacrament. De Kerk
sluit geen huwelijk maar kan Gods zegen vragen over een echtpaar dat wettelijk
gehuwd is tijdens een civiele plechtigheid’. Deze aanbeveling is volgens het
synodebesluit het “algemeen kader waarbinnen iedere kerkenraad of plaatselijke
gemeente zich een opinie kan vormen en een positie bepalen’, waarbij aanbeveling
7 stipuleert: Verschillende praktijken hoeven niet te leiden tot een breuk’.
U kunt het hele document vinden op de website
van de VPKB.
Dick Wursten
zie ook het wat breder uithalend artikel
kerk, seks en huwelijk
|