Kerst midrash (naar Matityahu - aka Mattheus)

(Wijzen buigen niet voor de macht, maar aanbidden het leven)

Zoals u weet, hoop ik toch, vertellen Joden graag verhalen rondom de heilige Schriften. Zij doen dat om de betekenis in het gebeuren aan het licht te brengen… (feiten op zich zijn immers "stom" als het om betekenis gaat): Midrash noemt men zo’n duidend verhaal. De Joodse schriftgeleerde Matityahu, beter bekend als de evangelist Mattheus, wil de geboorte van kindeke Jezus duiden en vertelt dus een verhaal, een midrasj:

"Op een goede dag arriveren drie statige mannen in Jeruzalem. Ze rijden op kamelen en alles aan hen ademt rijkdom en voornaamheid. Het zijn leden van het mysterieuze volk van de Meden of de Perzen, of in elk geval ergens daar in de Oriënt, reeds door Herodotus met bewondering beschreven. Het zijn hun leiders: Magi genoemd, over de hele wereld benijd vanwege hun inzicht in de loop der sterren en vooral in de toepassing daarvan op de loop der dingen.

Voor ze goed en wel in het centrum van Jeruzalem zijn gearriveerd is de hele stad al op de hoogte. Koning Herodes wordt er nerveus van. Hij nodigt ze uit ten paleize en informeert belangstellend naar de reden van hun komst.

Wij hebben het licht gezien, zeggen zij, en zijn gekomen om de grootste koning ter wereld, nl. die der Joden, te aanbidden. Herodes begint te gloeien van plezier: Kijk eens aan dat hem dat nog mag overkomen ! Fantastisch; hij Herodes de grote, ook nog de grootste ! Maar de Magi zijn nog niet uitgepraat: Wij hebben zijn ster zien verschijnen, een nieuw licht aan het firmament, zo nieuw als de koning der Joden, zopas geboren... Nu valt Herodes van schrik van zijn troon. Hij was al paranoïde, maar dit bericht kan hij helemaal niet verdragen ! een concurrent. En heel het raderwerk van hofhouding, kerk en school wordt in beweging gezet om zo snel mogelijk deze concurrent te localiseren, èn uit te schakelen natuurlijk. Al snel is duidelijk: Bethlehem is de stede, daar is’t geschied voorwaar (Micha 5 vers 1).

En weg zijn de Magi, op hun kamelen. Jeruzalem wrijft zich in de ogen. Was het wel waar, hadden ze dat goed gezien, drie Magi in hun stad ?

En terwijl Herodes alles in gereedheid brengt voor zijn masterplan om straks snel orde op zaken te stellen - hìj is immers de koning der Joden en is van plan dat ook te blijven - ontdekken de Magi dat de ster die zij waargenomen had, zich verwijdert van het machtscentrum en zich begeeft naar de provincie, weg van de glans van het paleis, weg van het wapengekletter van aardse potentaten en als de sterre stille blijft staan, valt het licht op een gewoon mensenhuis met doodgewone mensen ergens in den lande, het kan overal zijn.

De Magi – maar nu zouden ze beter ‘wijzen’ heten – zijn niet teleurgesteld, maar begrijpen dat zij echt iets hebben ontdekt, iets nieuws. Hun wijsheid is dat ze altijd bereid zijn iets bij te leren, hun ideeën te laten 'verlichten'. Ze treden dus welgemoed de nederige woning binnen en als zij het kind zien met zijn moeder (ja zo vertelt Matitjahoe het, het staat er) dan springen hun de tranen in de ogen van blijdschap: Dat is de koning der Joden, dat is de nieuwe ster aan het firmament. En als vertegenwoordigers van alle vorige, huidige en toekomstige volken buigen zij zich voor dit kind, alsof het een koning is.

Al hun schatten leggen zij voor hem neer: mirre, wierook en fijn arabisch goud. De wijzen doen wat iedere koning zou moeten doen:

 "Buigen voor een weerloos kind op de armen van zijn moeder".

Zij hebben door de uiterlijke schijn heengekeken en het wezen der dingen gezien, de echte stand van zaken. Zij beseffen dat een kind - netgeboren – meer eer verdient dan menig edelman, dat het eenvoudige menselijk leven meer respect verdient dan menige geweldige manifestatie ervan, dat niet de macht moet worden gediend met onze gaven, maar het leven zelf.

Hij mag de grootste koning ooit heten, die zijn hele leven (= inclusief het sterven) in dienst stelt van het leven.

Aan Herodes en zijn 'geweldige' koningschap hebben zij dan ook geen boodschap meer, want alle glamour en de glans kan niet verhullen dat de dood in zijn hart heerst (en die zal hij dan ook rücksichtslos verspreiden in de velden van Bethlehem).

Die koning wllen zij zelfs niet meer zien; Ze keren langs een andere weg naar hun land terug. 

Toen Koffi Annan (voormalig secretaris generaal van de VN, mist u hem ook zo??) de Nobelprijs voor de vrede in ontvangst nam, zei hij :
Today, in Afghanistan, a girl will be born. Her mother will hold her and feed her, comfort her and care for her - just as any mother would anywhere in the world. In these most basic acts of human nature, humanity knows no divisions. But to be born a girl in today's Afghanistan is to begin life centuries away from the prosperity that one small part of humanity has achieved.[...] We must focus, as never before, on improving the conditions of the individual men and women who give the state or nation its richness and character. We must begin with the young Afghan girl, recognizing that saving that one life is to save humanity itself.

vertaald:
Vandaag zal er in Afghanistan een meisje worden geboren. Haar moeder zal haar vertroetelen en voeden, vertroosten en beschermen - zoals een moeder overal elders ter wereld ook zal doen. Als het de basishandelingen van de menselijke natuur betreft, kent de mensheid geen onderscheid. Maar een kind dat vandaag in Afghanistan wordt geboren begint het leven met eeuwen achterstand ten opzichte van dat kleine deel van de mensheid dat in welvaart leeft.[...] Wij moeten ons er op richten, meer dan ooit tevoren, om de levensomstandigheden van de individuele mensen te verbeteren, want het zijn ‘concrete mensen’ die een staat of een volk zijn rijkdom en karakter geven. We moeten beginnen met dat netgeboren meisje in Afghanistan. Immers: Door één leven te redden, wordt de mens(elijk)heid zelf gered.