Wat voor ons gevaarlijk salafisme is, is voor de kinderen in Saudi-Arabië gewone leerstof
Majd Khalifeh / VRT-journalist en specialist Midden-Oosten. Hij volgt de Arabische media op de voet en bezoekt regelmatig de Arabische wereld.
wo 11 sep 2019 VRT
De zoveelste discussie over het salafisme laait weer op. In Nederland blijkt uit het onderzoek van Nieuwsuur en NRC dat de radicale islamitische stroming haar weg blijft vinden naar kinderen in het islamonderwijs. In het gebruikte lesmateriaal zijn schokkende uitspraken te vinden, die niet alleen haaks staan op de westerse waarden en de universele waarden van de mens, ze zijn ook tegenstrijdig met de waarden van vele gematigde moslims in onze samenleving. Hoe worden die teksten bekeken in Saudi-Arabië?
Wat voor ons gevaarlijk salafisme is, is voor de kinderen in Saudi-Arabië gewone leerstof
Uit de Nederlandse reportage blijkt dat de schokkende teksten een letterlijke vertaling zijn van boeken uit het regulier onderwijs in Saudi-Arabië. Nochtans zijn de autoriteiten in Saudi-Arabië erg trots op hun “letterlijke” belevenis van de islam en op hun onderwijssysteem. Vanuit een Saudisch standpunt spreekt men niet van salafisme, maar simpelweg van “de heldere en ware islam”.
Terugkeer naar de “ware islam”
Een schoolkind in Saudi-Arabië krijgt niet zomaar een uurtje islamles in de week, of in één vak. In verschillende vakken op school wordt naar de wereld gekeken door een bepaalde religieuze bril. De Saudi’s doen daar niet geheimzinnig over. Ze zijn open en trots op hun interpretatie van de islam en zien het als een letterlijke toepassing van hoe de profeet Mohammed in de zevende eeuw heeft geleefd. Deze “terugkeer” naar de tijd van de profeet en zijn gezellen (al-Salaf), wordt door onderzoekers kortweg aangeduid als salafisme.
In de schoolboeken in Saudi-Arabië vinden we vakken als fiqh (islamitisch recht en rituelen), tafsir (interpretatie van de Koran en de uitspraken van de profeet) en tawhid (monotheïsme). Het zijn vakken die elk kind de weg moeten wijzen om niet te “verdwalen“ of in de “afvalligheid” te belanden. Deze drie vakken worden in verschillende islamitische instellingen in de hele wereld onderwezen. Alleen wordt de leerstof in Saudi-Arabië al vanaf het eerste leerjaar aangeboden en op basis van een zeer strikte en radicale lezing van de islam.
In die schoolboeken lezen we zwart op wit over de islamitische straffen voor bijvoorbeeld alcohol drinken of homoseksualiteit. De doodstraf (Al-qatl) staat daar meermaals tussen.
Homoseksualiteit is een goed voorbeeld van hoe de Saudi’s de teksten uit de Koran letterlijk overnemen. Men gebruikt de term “lotisme” als het gaat over homoseksualiteit – een verwijzing naar Koranverzen over de bevolking van Lot. Hij was volgens de islam een profeet van wie hoofdzakelijk de mannen in zijn dorp homoseksualiteit tolereerden. Daarom krijgen de kinderen ook dit als definitie van het “lotisme”: het penetreren van een man. Van lesbische relaties is er geen woord te vinden. Om de straf voor homoseksualiteit te verantwoorden, verwijst het boek naar de goddelijke straf die de bevolking van Lot trof. Het dorp werd totaal uitgeroeid.
Van Saudi-Arabië naar Europa
De oorsprong van de besproken controversiële teksten in de schoolboeken is terug te vinden in heel wat traditionele islamitische boeken, die al honderden jaren verankerd zijn in de islamitische traditie. Iedereen kan de bronnen ook online raadplegen. Maar de gehanteerde taal in die bronnen is te moeilijk voor een kind dat in Europa opgroeit.
Nieuwe leerboeken maken zou heel wat geld kosten, en dat hebben de moskeeën in Europa vaak niet. Ze kiezen dan maar voor de gemakkelijke weg: importeren vanuit de actiefste en goedkoopste islammarkt: Saudi-Arabië. Onder het mom van het verspreiden en beschermen van de islam kan je van het Arabisch koninkrijk alle steun krijgen.
Prestige en macht
Het feit dat Mekka en Medina, de twee heiligste islamitische plaatsen, vandaag in Saudi-Arabië liggen, heeft altijd meegespeeld in het opbouwen van het religieuze prestige van het land. Ook al is Saudi-Arabië eeuwen later dan de islam opgericht, toch probeert het koninkrijk zichzelf te beschrijven als bron van de islam. De Saudi’s gebruiken de term “Ard al-Harameen”. Dat betekent het land van de twee heilige plaatsen.
Wie koning van Saudi-Arabië wordt, krijgt dan ook automatisch de titel dienaar van de twee heilige moskeeën. Deze heilige autoriteit kon decennialang rekenen op machtige financiële steun, waardoor de religieuze interpretatie van Saudi-Arabië (lees salafisme) haar weg kon vinden naar de buurlanden en ook de rest van de wereld.
