Lukas 1:39 e.v. (twee vrouwen)

Maria vlucht naar Elisabeth. Zij geeft duiding, waardoor Maria verder kan.

INTRO - ADVENT 

Zolang God nog kinderen in de wereld zendt
heeft hij zich nog niet van ons afgewend.

Er zit iets het gewone overstijgends (transcenderends) in de geboorte van ieder kind. Iedere ouder weet dat, wordt er zelf vaak door verrast.

Wonder > verwondering

Geschenk… Gave > opgave.

Een goddelijk overschot aan leven (hij is de “bron des Levesn”) krijgt vorm in nog maar eens een uniek nieuw levend wezen.

Vandaag komen daarom twee vrouwen aan het woord. Zij kennen dat (mannen niet zó). Zij hebben dit heel krachtig ervaren, juist omdat de geboorte van hun eerstgeborene ook hun eigen leven een geheel nieuwe richting gaf. De oerkracht van het Leven manifesteerde zich in beide gevallen zo sterk, dat het ook een uitstraling, doorwerking had op meer dan hun leven alleen… het werd deel van Gods heilsgeschiedenis. Lukas geeft het via zijn evangelieversie ook aan ons door.

Advent vieren is – vandaag – je oefenen in een verwachtingsvolle levenshouding. Niet gemakkelijk, want sterk is ook die andere kracht, die ons naar beneden trekt: ‘de dood’. Die alom lijkt te zijn. (net als het duister het licht opslorpt, maar… die Wende)

BIJ DE LEZING: Lukas 1:39 – eind

De engel heeft gesproken: Ave Maria, je zult zwanger worden… Mij geschiede naar uw Woord. En weg was de engel. En daar zit je dan. zwanger. Ongehuwd. Niemand mag het weten. Haar a.s. man: het kind is niet van hem. Men zou er schande van spreken, geschweige …

Toch voelt ze het anders. Geen schande, geen schaamte, maar een wonder, dat nieuwe leven in haar! Dat is iets goeds. En omdat ze er zo vol van is, en tegelijk door verward, houdt ze het niet meer uit. Ze moet haar geheim met iemand delen… Een vrouw dus. Dat kan niet anders. En dus trekt ze meteen na de annunciatie (met haast) de bergen van Judea in om te gaan logeren nabij tante (zullen we maar zeggen, we weten het niet precies) Elisabeth…

Ook zwanger, en bij haar ook een wonder, niet omdat ze zo jong is, maar omdat ze al zo oud is en toch nog een kind gaat krijgen.

Opvallend, u moet er maar eens op letten: hoe de evangelist Lukas het vertelt. Expres wat ouderwets en statig. Het lijkt soms alsof je nog in het Oude Testament aan het lezen bent, over de aartsvaders, de koningen de priesters. Dat doet-ie expres, Lukas. En hij houdt het precies twee hoofdstukken vol, tot en met de geboorte van Jezus.

Hij schrijft ‘bijbels’, de tale Kanaäns. Zijn Grieks zit vol met hebraïsmen, zinswendingen, idioom zoals ‘en het geschiedde, dat’,  ‘En zie’.

Dat doet hij bewust (hij kan perfect Grieks schrijven, no problem, lees maar eens de inleiding op Handelingen! Top). Hij wil dus laten merken dat het verhaal dat hij nu gaat vertellen, niet uit de lucht komt vallen, maar een voortzetting, voltooiing – vervulling – van een hele geschiedenis die eraan vooraf is gegaan… De kroon op Gods oude werk in en met Israel de Het verlangen gewekt, bij de aartsvaders, Mozes, gegroeid en gefnuikt onder de koningen David Salomo c.s., gearticuleerd opnieuw door profeten Jesaja en Jeremia …  En nu bij haar vervulling gekomen… bij deze twee vrouwen

LUKAS 1: 39 ev lezen (en de lofzang van Maria… zingen natuurlijk)

OVERDENKING

Nieuw leven is altijd ook weer nieuwe hoop… nieuw begin.

Eerst iets over Elisabeth . Zij zingt eigenlijk ook een lofzang. Zij groet niet alleen het nieuwe leven (in/met Maria), maar duidt het ook. Maria is zwanger van de ‘toekomst van de HEER’. Zij (of beter: narratief - via haar – de evangelist Lukas) duidt wat er in/met Maria gebeurt (d.w.z. wat haar kind zal blijken te zijn), namelijk een beslissende (decisive) stap in de richting van de Messiaanse tijd, een bevestiging van de droom dat met elke kind, dat geboren wordt, de mensheid een nieuwe start kan maken… néé, maakt. Zij groet het LEVEN, met een hoofdletter. Lechaim ! Het is niet kapot te krijgen. De ‘woorden van de Heer’, zo zegt ze, gaan in ‘vervulling’… God laat niet varen de werken zijner handen, en wij (vrouwen, E en M) zijn bevoorrechte getuigen. Zo zet zij Maria op het spoor… van onzekere, angstige?, ‘wegvluchtende toevluchtzoekende’ groeit ze uit tot de ‘verhevenste onder alle vrouwen’. Maria is mee en barst uit in een lied.

Magnificat anima mea Dominum…Mijn ziel maakt groot de Heer…

Laten we eens een paar woorden/ zinswendingen ‘proeven’. Ook zij zingt in de taal van het oude Verbondsvolk, een Psalm (113), de lofzang van Hanna (plagiaat), het lied van Myriam haar naamgenoot bij de Schelfzee…

En toch origineel. Het echte ‘nieuwe’ dat woord waardig, incorporeert wat is voorafgezegd en maakt het voller: Het gaat terug naar het ‘begin’ en gaat dan voort in het heden.

Mijn ZIEL maakt groot de Heer.

Het eerste mijn ziel… anima… levensbeginsel… Nephesh

de vitaliteit van het leven zelf. De biologisch levenskracht.

Wat we delen met al wat leeft, ‘anima’… animals…

Vanuit dat gevoel van levenskracht die je overkomt, overweldigend, positieve zin… ‘de óerkracht’ vitaliteit, vanuit die ervaring maakt ze God groot …

Latijn = Hebreeuws (gadal= magni-ficat).

GOD staat niet los van die levenskracht. Weet u nog: Genesis 2: in den beginne… Toen God uit klei een poppetje boetseerde, uit leem… Het was niets, een stukje materie, … toen blies God (nafach - nesjama) en werd de mens een levend wezen. Daar staat dat woord: nefesh: een levende ziel.

Een wezen doortrokken, in het leven geroepen, geschapen door de levenskracht.. groter dan hijzelf.

Beste mensen, wat een wonder op zich, is dat al. Dàt j er bent, dat je lééft. We leven geloof ik te vaak op automatisch piloot, verliezen de ‘verwondering’. Taking everything for granted…

Ja als je zo door het leven gaat (dit tijdelijk bestaan) dan zal de zuigkracht van de sterfelijkheid (het EINDE) aan je trekken, je naar beneden trekken.

Daarom, deze verhalen. Daarom advent, elk jaar weer. Kerst.

Om ons bewust te blijven, te oefenen daarin, dat die andere pool er ook is, versterkt moet worden : het leven…. Zoals dat in ons is en dat zomaar begint… Een wonder. Elk nieuw begin (‘zwanger van toekomst’)

Zodat we niet enkel de afgrond van onze sterfelijkheid aan ons voelen trekken…. Maar ook de aanstootkracht van onze ‘geboortigheid’. (Heidegger, Ahrend). Zichtbaar, voelbaar in elke nieuw mensenkind, en als er in de geschiedenis der mensen ‘iets nieuws zich meldt’.

Et exultavit

Mijn geest jubelt (verrukt, buiten zichzelf)…. Spiritus, pneuma, roe-ach.

Je hoort  het: dat is de adem, de wind, de lucht… die beweegt. … De adem in -en -uit. Dan kom je tot leven, in beweging. Ga je over tot handelen.

Waarom is ‘Maria’s geest (roe’ach) verrukt ? Waarom jubelt ze, waarom die exultatie. exaltatie...

Omdat ze toen ze moeder werd het ‘nieuwe leven in zich voelde…’ (dat is al genoeg om God ‘groot te maken’), en tegelijk ‘gewaar-werd’ (via de duiding van Elisabeth) dat God zijn volk niet in de steek laat… Geen rationeel geloofsbesluit, neen een ‘ge-waar-wording’. Ze heeft God leren kennen als een God, die wel zeer hoog troont, maar… zeer laag neerziet…. Naar zijn ‘dienstmaagd’.  Ook dit is niet nieuw.

Het is alsof je in het NT een psalm leest (Ps 113)

Ze bouwt voort op het lied dat Myriam zong, haar naamgenote, toen het slavenvolk de vrijheid tegemoet ging door de Schelfzee heen. Ze ontleent grote stukken aan het lied van de onvruchtbare Hanna, dat u kunt nalezen in het boek van Samuel… 

Hier breekt het gevoel door, machtig, dat er onder de schijnbaar eindeloze aaneenrjiging van zinloos geweld…

ook een andere geschiedenis is, een ander lijn… een onderstroom, waarin de onmondigen een stem krijgen, vrouwen zich verheffen, armen worden gehoord, terneergebogenen opgericht

“Gods belofte wordt heerlijk vervuld”… zingen we in de Stille Nacht. En het is veel dieper waar dan we dan vaak doorhebben: Hier worden losse draden uit het boek van het Oude Verbond opgepakt en voortgesponnen, aan elkaar verbonden, tot ze een sterk netwerk vormen.

Maria weet het weer zeker: Zo lang god kinderen in de wereld zendt, heeft Hij zich nog niet van ons afgewend’… En dat gaat bevestigd, betekend, bezegeld worden in dit kind..  

Het ‘nataliteitsprincipe’ (geboortigheid) doet zich hier gelden

Want God heeft naar mij omgezien..

Omzien naar, aan-zien, gezien worden… ‘het is niet onopgemerkt gebleven’.

Daarom zullen alle geslachten mij zalig prijzen… feliciteren…

Wonderlijke vertaling van André Chouraqui : En marche

Aansporing: en marche…

Haal nog eens diep adem, adem uit. En dan op weg, handelend.

Het loont de moeite. Het is niet tegen-natuurlijk om hoopvol te zijn. Het is niet dom, om het onverwachte te verwachten. Het is niet dwaas om er ook al aan te beginnen. Elk jaar opnieuw, elke keer weer.

Als je je neerlegt bij de dood (Vanuit de sterfelijkheid gezien ) dan wel. Dan verandert er niets. Die neiging zit sterk in ons, zeker als je ‘ouder wordt’

Maar vanuit de nataliteit is het anders: Dan begint de wereld net..

Aan ons de roeping/taak – denk ik, om de zuigkracht van de sterfelijkheid (en wat daar dan zo aan gemoedstoestanden bij meekomen) te counteren (tegenwicht)

- niet negeren, natuurlijk niet, ook reëel, ook condition humaine. Het menselijk tekort.

- maar ook die andere kant niet vergeten, activeren: de geboortelijkheid… de nataliteit.

Nieuw begin, nieuw licht… het onverwachte verwachten.

En beseffen dat ook dat tot het wezen van het menselijk leven behoort…

Inademen met Elisabeth, uitademen met Maria, en dan op weg gaan… handelen. En zie: de dingen veranderen, er begint een ‘om-wenteling’, bottom up. Machtigen worden van hun troon gestoten, rijken druipen af met de staart tussen de benen…  

Waarom: Recordatus / omdat God gedenkt… 

Amen

Welkom / stil gebed / votum en groet

Aansteken adventskaarsen (lied)

‘In Verwachting’  / Psalm van de zondag: Psalm 80: 1, 2, 3

Volgorde ?

gebed om ontferming

Gezang 433: 1, 2, 3

Woord ten leven: 1Kor 15:58

Daarom, mijn geliefde broeders, weest standvastig, onwankelbaar, te allen tijde overvloedig in het werk des Heren, wetende, dat uw arbeid niet vergeefs is ...

Gezang 433: 5

Gebed bij de opening van het Woord

[erfgenamen]

Inleiding… [erfenis / verhalen / die ook in een traditie staan – lukas ‘ouderwetse stijl’. Maria die Hannah oppikt en Myriam…] Oh ja, eigenlijk twee liederen Loflied van Elisabeth…

Lezing: Lukas 1: 39-46a  (‘En Maria zei:’

Vervolg van de lezing: het Magnificat = gezang 157a (= 4 coupletten)

Preek ‘Geboortigheid’

Orgelspel

Lied: gezang 439

Collecten

Gebeden 

Slotlied: gezang 442

Zegen

Amen: gezang 415: 3