|
[up]
[home]
Korte notitie over de
melodieën van het Geneefse Psalter (1562).
De complexe
wordingsgeschiedenis van het Geneefse Psalter is nog steeds af te
lezen uit het melodisch materiaal. Elk stadium is in het eindproduct
nog aanwezig.
-
Aulcuns pseaulmes
et cantiques mys en chant [Enige psalmen en gezangen om te
zingen] (Straatsburg 1539).
De oudste laag van het Geneefse psalter is het Straatsburgse
gezangboekje uit 1539, uitgegeven door Calvijn. Van de 21
melodieën in dit boekje hebben slechts enkele het gehaald tot de
laatste editie (1562), en geen in ongewijzigde vorm. De
bekendste ‘overlevende’ is de melodie van Psalm 36, later
hergebruikt voor Psalm 68. Zij staat op naam van Matthias
Greiter en dateert uit 1525. Wie de componist was van de
originele melodieën voor met name de Psalmen van Marot is niet
bekend.
-
La forme des
prières et chants ecclésiastiques [De vormgeving van de
kerkelijke gebeden (oftewel: de formulieren) en liederen]
(Genève 1542; vermeerderd en gewijzigd: Genève 1543):
Guillaume Franc
Toen in 1542 in Genève een tweede, vermeerderderde druk
verscheen (30 Psalmen), was een aantal melodieën verdwenen,
anderen waren bewerkt, en een reeks nieuwe melodieën was
toegevoegd. De muzikale redactor en componist was de cantor van
de St. Pierre, Guillaume Franc. Ruim een jaar later worden aan
deze editie nog eens 20 nieuwe Psalmen toegevoegd (totaal: 50),
waarvan de melodieën ook door Guillaume Franc zijn gemaakt.
Helaas is van deze editie geen enkel exemplaar bewaard gebleven.
De vroegste versies van deze melodieën stammen uit (vaak
polyfone) versies die na 1545 begonnen te verschijnen.
-
Pseaumes octante
trois de David [drieëntachtig Psalmen van David] (Genève
1551/1554): Loys Bourgeois.
In 1547 is Loys Bourgeois cantor geworden in Genève. Hij is de
componist van de melodieën voor de eerste lichting psalmen van
Théodore de Bèze (34 stuks), die in 1551 gebundeld met de andere
in druk verschijnt. Hij heeft sommige oude melodieën vervangen
en andere gereviseerd. Drie jaar later verschijnt een herdruk
met zes nieuwe Psalmen van De Bèze, maar zonder nieuwe
melodieën. Voor het eerst worden nu Psalmen gezongen op de
melodie van een andere Psalm. Beza heeft ze in 'de mal' van
reeds bestaande melodieën gegoten (bijv. Psalm 65, te zingen op
de wijze van psalm 72). Psalm 24 wordt zelfs 3x als 'mal' benut
(Pss. 62, 95, 111)
-
Les CL Pseaumes de David mis en rime francoise… [De
150 Psalmen Davids berijmd in het Frans] (Genève 1562):
Pierre Davantès.
In dit Psalter zijn alle 150 Psalmen voorzien van melodieën.
Sommige melodieën worden twee maal, een enkele zelfs drie maal
gebruikt. Het totaal aantal melodieën bedraagt 125. Hoewel niet
bewijsbaar is het zeer waarschijnlijk dat ‘Maître Pierre’, die
als melodieënmaker wordt genoemd, geïdentificeerd moet worden
met de toenmalige cantor van de St. Pierre: Pierre Davantès, die
naast cantor ook een zeer geleerde humanist was.
HIeronder is de eerste
verschijningsdatum van de melodie genoemd. De vermelding daarna
verwijst naar een revisie. Indien slechts enkele noten of
notenwaarden zijn aangepast is de revisie niet vermeld. Bij
hergebruik wordt in de laatste kolom de oorspronkelijke Psalm
vermeld.
|