Heeft Jezus zelf de kerk gesticht?

Neen, Jezus heeft de kerk niet gesticht zoals wij die nu kennen. Hij heeft - volgens de evangelieverhalen - zijn volgelingen geïnspireerd om met zijn verhaal op weg te gaan. Daarbij suggereerde hij om geregeld samen te komen om ‘het brood te breken’ (= samen te eten) om hem te gedenken. Deze losse vorm van gemeenschap is dan langzaam maar zeker geïnstitutionaliseerd en uitgegroeid tot wat wij nu 'Kerk' noemen.

.

Hebben de protestanten dezelfde Bijbel als de rooms-katholieken?

Ja (en neen.)

Ja, Alle bijbelboeken die de protestanten in hun Bijbel hebben staan (66 stuks) staan ook in de Bijbel die de rooms-katholieke kerk gebruikt (= canonieke boeken). Als teksten niet letterlijk overeenkomen wordt dat veroorzaakt doordat er verschillende vertalingen gebruikt worden, verder niet. De Nieuwe Bijbelvertaling uit 2004 (herzien 2021) is een gezamenlijke project van Protestanten en Katholieken, juist om dit soort misverstanden te ondervangen.

Neen, Naast de 66 boeken die ze gemeenschappelijk hebben, zijn er in de rooms-katholieke bijbels nog een aantal extra boeken opgenomen (= deutero-canonieke boeken). De lijst vind je op wikipedia. De protestanten kennen die boeken ook wel maar vinden die niet van hetzelfde niveau als de èchte bijbelboeken. Zij laten ze meestal weg in hun bijbeluitgaven. Dit verschil is echter inhoudelijk van weinig betekenis.

Waarom bidden protestanten niet tot Maria?

De bijbelse boodschap gebiedt/adviseert enkel God te aanbidden, niemand naast hem (vgl. Jodendom en islam). Maria is ‘God’ niet, en ook niet goddelijk (ookal is ze de moeder van Jezus). Dus bidden protestanten niet tot haar. Niet dat we Maria niet hoogachten, zeker wel. Maria is 'venerabilis',  zei men vroeger (eerbied-waardig), maar niet 'adorabilis' (aanbid-waardig). Zie verder 'voorspraak der heiligen'. De Mariale dogma’s (over de onbevlekte ontvangenis, en haar altijd durend-maagd-zijn en haar ten-hemel-opneming) zijn van andere tijden, echt passé, hoewel het laatste pas in 1950! officieel is afgekondigd (laatste stuiptrekking van 'het rijke roomse leven'?)

Hoeveel sacramenten hebben de protestanten en waarom?

Om die vraag te beantwoorden moet je eerst zeggen wat 'sacramenten' eigenlijk zijn. Als ik het samenvat: volgens de meeste protestanten zijn sacramenten menselijke handelingen (rituelen) die een meerwaarde krijgen omdat God daaraan een belofte heeft gekoppeld. In de Evangeliën vinden wij twee van zulke handelingen:
1: de DOOP: Jezus geeft zijn volgelingen de opdracht om degenen die bij Hem willen horen te dopen (= onderdompelen in het water) in zijn naam.
2. de TAFELVIERING: Jezus zegt tijdens zijn laatste avondmaal (Pesach) dat zijn volgelingen - als ze samen komen om te eten - brood en wijn tot zijn gedachtenis moeten nuttigen onder dankzegging (Gr. eucharisteia).
Dat is de basis voor de sacramenten van de Doop/Doopsel en de Eucharistie/Avondmaal. Over de precieze uitvoeringswijze en betekenis verschillen protestanten onderling nogal van mening (understatement). Zo'n opdracht met belofte van Godswege tot het biechten (schuldbelijdenis en vergeving), het vormsel (confirmatie) van gedoopten, het zalven van zieken, de huwelijksinzegening, en de priesterwijding vinden de protestanten in de Bijbel niet. Dus mag je dat - vinden zij - geen sacramenten noemen. Wat nu ook weer niet betekent dat de protestanten er op zich tegen zijn. Zij zien het enkel niet als een goddelijke instelling, maar als een menselijke traditie (een kerkelijk voorschrift).

Hebben protestanten ook heiligen?

Protestanten geloven niet dat er ‘daarboven’ (in de hemel) overleden mensen zijn die bij God tussenbeide kunnen komen om bepaalde zaken te regelen (= 'voorspraak der heiligen'), laat staan dat de paus hier beneden kan beoordelen of iemand daarvoor in aanmerking komt (o.a. 2 mirakels nodig). Dat vinden protestanten belachelijk.
Trouwens: Heilig zijn betekent in de Bijbel niet dat iemand bijzonder vroom is, maar dat je door God apart gezet wordt, uitgekozen (het volk Israël bijv., of de christelijke geloofsgemeenschap als geheel) om zijn boodschap op aarde vorm te geven. Die mensen zijn beslist geen 'heiligen' (in de gewone zin van dat woord). Ik zou bijna zeggen: integendeel. Lees de bijbel maar eens. Het zijn doodgewone mensen, menselijke mensen.
En natuurlijk: er zijn inspirerende mensen, in en buiten de kerk; hun leven kan een voorbeeld zijn, een aanmoediging, appèl. En ook onder de klassieke ‘heiligen’ kom je die tegen. Die houden wij in ere, maar aanbidden wij niet.

In protestantse kerken zijn geen beelden?

In de late Middeleeuwen leek een kerkgebouw soms meer op een religieuze marktplaats dan op een ‘huis van God’. Een overvloed aan beelden, schilderijen, altaren, kapellen... Zo werd de aandacht afgeleid, vond de eerste generatie protestanten, van waar het in de kerk om gaat: Luisteren naar wat God te zeggen heeft (door zijn Woord, de Bijbel). Alles wat in de weg stond, of de aandacht daarvan kon afleiden, moest wijken. Dat leidde tot een grote schoonmaak, vaak netjes, soms agressief (beeldenstorm). Calvinistische kerken (ook wel hervormde of gereformeerde kerken) gingen hierin heel ver. Ze zijn vaak kaal en de liturgie is heel sober: een Woord-dienst. De meeste 'vrije kerken' (baptisten, evangelische kerken en pinkstergemeenten) stammen uit deze traditie. Martin Luther, de eerste Reformator, was hierin veel milder. Volgens hem verbood de Bijbel het maken van beelden op zich niet, maar enkel het aanbidden ervan (daar kun je trouwens over twisten als je de tien geboden leest). Lutherse kerken zijn dan ook rijker versierd dan calvinistische en ook de liturgie is rijker. Vandaag de dag verdwijnen deze verschillen trouwens spontaan.

Waarom hebben jullie geen Jezus aan het kruis (crucifixen)?

Protestanten zijn tegen het afbeelden van ‘God’ en ‘Jezus’. Omdat vroeger aan de crucifix ook magische kracht werd toegeschreven en het als een uitgesproken rooms symbool werd ervaren, hebben de protestanten zich hier uit ‘protest’ tegen gekeerd. In plaats daarvan kozen zij voor een hugenotenkruis of voor een eenvoudig (leeg) kruis. Sommigen zien daarin trouwens ook een correctie op de fixatie van de roomse kerk op de gekruisigde Christus. Immers het Paasfeest suggereert toch dat het ‘kruis leeg’ is en Christus lééft.

Is de VPKB nu Luthers of Calvinistisch?

De VPKB is een samengaan van de oude Protestantse Kerk van België (PKB), de oude Hervormde Kerk van België  (HKB) en enkele Gereformeerde Kerken (vanuit Nederland gesticht) in België. Deze drie waren allemaal op het calvinisme geöriënteerd, zij het de één wat nadrukkelijker dan de andere. Lang geleden is de onafhankelijke kerk van de methodisten al in de PKB opgegaan. Sinds enige tijd hebben ook enkele Evangelisch-Lutherse kerken een partnerschap met de VPKB gesloten. Ook zijn enige Duitstalige gemeenten lid van de VPKB (in de Oostkantons) en is de officiële Duitstalige gemeente voor de regio Antwerpen-Brabant-Limburg nauw met de VPKB verbonden. Dus je kunt wel stellen dat de VPKB beide bloedgroepen in zich heeft. Qua kerkstructuur neigt de VPKB dus naar het calvinistische model, maar met een aantal gemeenten heeft zij ook heel wat Lutherse trekken in huis

Doen protestanten ook hun plechtige communie?

Nee en ja.

Nee, want de plechtige communie hoort bij het vormsel/confirmatie en het vormsel is een sacrament, dat de protestanten niet kennen. Wel is 12-jaar een echt overgangsmoment in het leven van een mens. In protestantse kringen krijgen veel kinderen dan een Bijbel (hun eigen Bijbel) en wordt verwacht dat ze in de jaren erna serieus gaan nadenken over het geloof (catechese). Zo rond de leeftijd van 18 jaar kwam daar een einde aan, en werd gevraagd of men 'z'n geloof wilde belijden, openlijk, in een zondagse eredienst. Degenen die dat deden, werden dan 'belijdend lid van de kerk'. Vroeger mocht men ook pas voor het eerst aan het Heilig Avondmaal deelnemen als men z'n geloofsbelijdenis gedaan had. In veel protestantse kerken is deze koppeling opgeheven.
Zo bezien, lijkt het toch wel weer een beetje op het vormsel, maar dan later (op de grens van de volwassenheid). Vandaar neen en ja.
Trouwens: De protestantse kerken van de Lutherse traditie hebben een soort tussenvorm: de confirmatie, wat hetzelfde woord is als het Franse woord voor vormsel (confirmation).

Wat zijn de regels van goed en kwaad bij het protestantisme.

De vraag is heel makkelijk en heel moeilijk te beantwoorden:
Heel makkelijk, want de protestantse kerk baseert zich ook voor de vragen van goed en kwaad op de Bijbel. En de 10 geboden (te vinden in Exodus 20 en Deuteronomium 5) zijn heel duidelijk: Geen andere goden, niet altijd en alleen maar werken, je ouders respecteren, niet doodslaan, niet echtbreken, niet stelen etc.. In het Nieuwe Testament lezen we de samenvatting van alle geboden: God liefhebben en je naaste liefhebben als jezelf... Dat is dus duidelijk.
Heel makkelijk, zei ik, maar ook heel moeilijk, want je kunt vragen: wat betekent dat dan precies en concreet in dit of dat geval. En dan moet je dus met elkaar gaan praten, goed nadenken, je verstand gebruiken en altijd maar weer kijken. Als ik nu dit doe, of dat …wordt de liefde tot God daarmee gediend, wordt mijn naaste daar beter van. Protestanten vinden dus dat je hierin vooral zèlf goed moet nadenken en zorgvuldig zijn. Een andere 'gulden regel' zou kunnen zijn: Bij alles wat ik doe moet ik me laten leiden door het principe dat ik geen schade toebreng aan het leven (Albert Schweitzer).

Kennen protestanten Allerheiligen en Allerzielen?

Nee, want beide feestdagen (die uit de Middeleeuwen dateren) zijn gebaseerd op typisch rooms-katholieke opvattingen omtrent hemel, hel en vagevuur. Zo veronderstelt Allerheiligen dat de 'heiligen' voor ons nog een goed woordje zouden kunnen doen (voorspraak). En Allerzielen veronderstelt dat wij nog wat kunnen doen aan het eeuwig lot van onze voorouders. Beide ideeën worden in de protestantse traditie afgewezen. Dit wil overigens niet zeggen, dat protestanten rond die dagen niet ook naar het kerkhof gaan om 'hun doden' te gedenken.

Wat vinden protestanten van de paus?

Zoals je weet hebben de protestanten geen paus. Dus eigenlijk hoeven we er geen mening over te hebben. Hij is gewoon de leider van een bevriende groep christenen. Maar door het verleden ligt het nogal gevoelig. De paus heeft vroeger immers de protestanten nogal stevig aangepakt. Drie opvattingen:

1- Voor protestantse die-hards is het instituut waar de 'paus' de exponent van is (de kerk die van top > bottom georganiseerd is) een doorn in het oog en de theologie erachter (de paus zou de opvolger van Petrus zijn, door Jezus aangesteld als hoofd van de kerk, direct onder Christus) godslasterlijk. Deze zelfde groep protestantse die-hards is het echter meestal eens met de paus in zijn micro-ethische standpunten (abortus, euthanasie)..
2- De meeste protestanten zijn net als de katholieken: zij laten de paus (met zijn hof = curie) maar praten en doen gewoon wat zij vinden dat christelijk is en wat kerk moet zijn. Zegt/doet hij iets wat hen bevalt, zijn ze positief. En in het omgekeerde geval negeren ze hem.
3- Een kleine groep protestanten die erg geïnteresseerd is in de wereldwijde uitstraling van de Kerk (katholiek = op het geheel gericht) vindt dat eenheid nodig is wil je geloofwaardig zijn. Zij dromen soms wel eens van een pauselijk ambt als een symbool van de eenheid van alle christenen (een beetje zoals de ceremoniële en symbolische rol van een koning in een parlementaire democratie). Maar ja...

Kan een protestant ook homo zijn?

Ja natuurlijk, want de seksuele geaardheid/voorkeur/gerichtheid heeft niets met geloven te maken en wordt daardoor ook niet beïnvloed. Iets anders is of protestanten die geaardheid ook accepteren als goed of normaal. Daarover moet iedereen zijn eigen mening vorming, in eer en geweten. Als je op zoek gaat naar letterlijke bijbelteksten over homoseksueel gedrag, dan is het snel duidelijk: de bijbel is tegen (maar ja, de bijbel heeft ook nog nooit van gender-issues, chromosomen, hormonen, genen en zelfbeeld gehoord). En zelfs dan: de bijbel is God niet. Meer hierover lees je hier.

Dick Wursten