Friedrich Nietzsche
Tekst en (partiële) vertaling van 'Die fröhliche Wissenschaft' door Dick Wursten
Hierboven de titelpagina van de eerste editie (1882). De vrolijke wetenschap bestaat dan nog maar uit vier boeken, eindigend met de verschijning van Zarathustra (nr. 342: titel: Incipit tragoedia, met als laatste zin: Aldus begon de ondergang van Zarathustra - tekst voor 99% gelijk aan het begin van Also sprach Zarathustra, Nietzsche's volgende boek (1883).
In 1886/7 heeft Nietzsche een vijfde boek toegevoegd — dat stoort. Ja, maar het is een tweede druk, door Nietzsche zelf gesuperviseerd. Zeker. Maar die tweede druk is een poging om de onverkochte stock toch nog te kunnen verkopen. Als je een niet zo succesvol boek opnieuw in de markt wilt zetten, moet je suggereren dat het 'vernieuwd is, en vermeerderd'. Vandaar het voorwoord, het vijfde boek, en de afsluitende liederencyclus van 'Prinz Vogelfrei'. Ik vind het geen verbetering. Vandaar dat ik mij richt op de eerste vier boeken.
Verder: Hans von Bülow heeft Nietzsche ooit de ogen geopend voor het feit dat hij geen componist was, ook al dacht hij zelf van wel — de waarheid deed pijn, maar werd erkend. Iets soortgelijks heeft nooit iemand met vergelijkbaar gezag tegen Nietzsche durven zeggen m.b.t. zijn gedichten/rijmen. Ik laat die ook buiten beschouwing. Zijn kracht ligt in zijn proza. Dat is hoogst poëtisch. Ja, zijn aforismen zijn geslaagde muzikale composities, rapsodisch, maar niet onsamenhangend. Ze lezen is ze uitvoeren en horen tegelijk. Ik vertaal ze, omdat niet veel mensen buiten Duitsland het Duits nog beheersen, en AI Nietzsche niet vertalen kan. Zijn stem verdient het echter om gehoord te worden, ook al is het enkel via een anderstalige echo. Pretentie heb ik niet, Nietzsche's Duits is onvertaalbaar. Vanzelfsprekend ben ik schatplichtig aan Pé Hawinkels en Hans Driessen, wiens vertalingen zijn gepubliceerd. Ik neem echter geregeld een andere afslag, bewust. Mijn 'credentiebrieven'? 5 jaar Duits op het gymnasium, en een op Duitsland geöriënteerde studie theologie (ja, dat helpt).
oktober 2025 - Dick Wursten